खोज

विद्यालय हातामा हर्न निषेध, गति कम गर्ने विषयमा सहमति हुन्छ तर भोलिबाट जस्ताको तस्तै हुन्छ । आफ्नै गाउको खानी उद्योग वरदान भन्दा अभिशाप भएको स्थानिय बासिन्दाहरु बताउँछन । सिगों गाउमा एउटा मात्र मा.वी तहको विद्यालय छ ।

000

निस्दी गाउपालिका ज्यामिरेको जनप्रिय मा.विको परिसर हुदै चुन ढुगां बोकेर गुड्ने सयौं टिप्परको ध्वनी प्रदुषणका कारण विद्यालयमा पढन पाठनमा असर पुग्ने गरेको छ । विद्यालय देखि सय मिटर दुरीमा रहेको होङशी सिमेन्ट उद्योगको कच्चा पद्धार्थ ढुवानी गर्ने सयौं टिप्परको ध्वनी प्रदुषण सगैं धुलोका कारण पढन पाढन अवरुद्ध हुने गरेको विद्यालयका सहायक प्र.अ यम बहादुर आलेले बताए । साघुरो सडकमा सयौं टिप्पर तिव्र गतिमा विद्यालय परिसर बाट गुड्ने टिप्परका कारण दुर्घटनाको भय पनि बढदै गएको छ । स्थानिय बासिन्दा अभिभावक, विद्यालयको आवाज कसैवाट सुनुवाइ नभएको बताएका छन् ।

सिमेन्ट उद्योगको कच्चा पदार्थ सडक मापदण्ड भन्दा बढि २० देखि २५ टन सम्म ढुवानी गर्ने सवारीका साधनका कारण विद्यालयका झण्डै तिन सय बालबालिकाको भविश्य माथि खेलवाड भएको छ । गति कम गर्ने सवालमा खानी सञ्चालक टिप्पर चालक, स्थानिय सरकार, समक्ष पटक पटक आवाज उठाउँदा पनि अहिलेसम्म कहि कतैबाट सुनुवाई भएन । नजिकमा विद्यालय छैन । तिव्र गतिका कारण दुर्घटनाको भय, त्यसै माथि ध्वनी प्रदुषणको कारण बालबालिकाले अध्ययन गर्ने वातावरण नभएको स्थानिय अभिभावक गुनीसरा बि. कले गुनासो पोखिन ।

यस विषयमा सम्बन्धित निकास संग पटक पटक वार्ता नभएको पनि होइन । विद्यालय हातामा हर्न निषेध , गति कम गर्ने विषयमा सहमति हुन्छ तर भोलिबाट जस्ताको तस्तै हुन्छ । आफनै गाउको खानी उद्योग वरदान भन्दा अभिसाप भएको स्थानिय बासिन्दाहरु बताउँछन । सिगों गाउँमा एउटा मात्र मा.वी. तहको विद्यालय छ । त्यो पनि टिप्परका कारण विद्यालयमा भर्ना भन्दा छाड्ने क्रम बढि छ । विद्यालय अन्यत्र स्थानान्तरणका लागि पनि उपयुक्त स्थान नजिक छैन । दैनिकरुपमा तिन पटक धुलो नियन्त्रणका लागि पानी राख्ने सहमति खानी उद्योग संग भएको हो । तर सहमति भएको विषयमा कार्यान्वयन नभएको वडा अध्यक्ष गगन कुमार सोती बताउछन ।

यही टिप्परका कारण विद्यालयमा बालबालिका नियमित आउदैनन । आज लगाएको डे«स धुलोका कारण भोलि लगाउन मिल्दैन । प्राय सबैको दुई जोर डे«स हुदैन । एक दिन डे«स धुनै भनेर घर बस्ने गर्दछन । फेरी खानीका कारण पानीको श्रोत सुक्दै गए पछि कपडा धुन दिनै बिताउन पर्दछ । यो बाल बालिको रहर भन्दा बाध्यता भएको विद्यालयका शिक्षक बिष्णु खनाल बताउँछन  ।

टिप्परका कारण निस्दीको जनप्रिय सगैं रैनादेवी छहरा गाउँपालिका सोमादीको भगवती मा.वी.मा अध्ययनरत बालबालिका पनि सर्वोतम सिमेन्ट उद्योगको कच्चा पदार्थ ढुवानी गर्ने टिप्परका कारण प्रताडित भएको विद्यालयका सुमन कुमाल बताउछन । सिद्धेश्वरबाट सिमेन्ट उद्योगको कच्चा पदार्थ बोकेर तिव्र गतिमा धुलो उढाउँदै गुडने टिप्परका कारण आफु जस्ता विद्यालयमा अध्यनरत बाल बालिकाहरुको पढन पाढनमा मात्र नभइ विद्यालय आवत जावत गर्न असजिलो भएको उनले बताए ।

तिव्र गति त्यसै माथि धुलोको कारण यहा अध्यनरत बाल बालिकालाई कहिल्यै पनि रुघा खोकीले छाड्दैन । धुलाम्मे सडकबाट जोखिमयुक्त तरबले आवत जावत गर्न परेको विद्यार्थी ज्ञानी कुमाल बताउँछिन । विद्यालय वर पर गति कम त्यस पछि टिप्पर गुडुने सडकमा धुलो नउडने गरी पानी राख्ने सवालमा पटक पटक सहमति भएको हो । दुई चार दिन सहमति कार्यन्वयन गरे जस्तो गर्दछन त्यस पछिका दिनमा जस्ताको तस्तै हुन्छ । यसको सवालमा स्थानिय तहबाट होइन ? जिल्ला तहबाट अनुगमन गर्नु पर्ने वडा अध्यक्ष जिवनाथ पोखरेल बताउँछन ।

विद्यालय क्षेत्र मात्र होइन बाल बालिका आवत जावत गर्ने सडक सुरक्षित हुन पर्दछ । यस विषयमा खानी सञ्चालक, सवारी संचालक, सवारी चालक सबै सवेदनशिल बन्न जरुरी छ । अहिलेसम्म भएका सबै सझौंता खेलौना जस्तै भएको स्थानिय बासिन्दाहरुको गुनासो रहेको छ ।

माथागढी, निस्दी, रैनादेवी छहरा गाउँपालिकामा झण्डै दर्जन खानी उद्योग संचालनमा आएका छन । ति खानी उद्योग बाट रुपन्देही नवलपरासी जिल्लाको सिमेन्ट उद्योगमा कच्चा पदार्थ ढुवानी गर्ने साधनका कारण बालबालिकाको पढन पाढनमा समस्या उत्पन्न भएको छ ।

पहिलो त दुर्घटनाको प्रवल संभावना, त्यस माथि धुलो जस्ले गर्दा बाल बालिकामा स्वाश प्रश्वाशमा समस्या देखिएको स्वस्थ्य प्राविधिकहरु बताउँछन । गाउमा सिमेन्ट उद्योगको कच्चा पदार्थको खानी छ भनेर खुसी मान्नु पर्ने अवस्था छैन । खानी उद्योगले खुशी भन्दा निरास बढि बनाएको छ ।

बिहान सफा कपडा लगाएर बच्चा स्कुल पढायो बेलुका घर फर्कदा चिन्न नसक्ने गरी धुलाम्मे भएर फर्कन्छन । यस्तो समस्या एक दिन होइन, दुई दिन होइन सधै बेर्होनु पर्ने धुलाम्मे सडकको समस्या छ नै त्यसै माथि तिब्र गतिका कारण कति बेला आफना छोरा छोरी दुर्घटनाको शिकार बन्ने हुन भन्ने मनमा सधै भय पाल्नु परेको तिनाउ गाउँपालिका कोलडाडाकी बिमला चिदी बताउछिन ।

राजनैतिक दलका नेताको आड प्रहरी प्रकाशनको समन्वयका कारण टिप्पर व्यवसायी, खानी संचालकहरुले खानी संचालन गर्दा पुरा गर्नु पर्ने माप दण्ड पुरा गरेका छैनन । त्यसै गरी सडक , सवारी क्षमता भन्दा बढि ढुवानी गर्दा तिव्र गति नियन्त्रण गर्न तर्फ पहल नभएका कारण टिप्परको सडकमा मनोमानी बढेको सरोकारवालाहरुको भनाई रहेको छ ।