दाङ, १ चैत ।
घोराही उपमहानगरपालिका १३ का रामु चौधरीले पुखौं देखि खेत जोत्न प्रयोग हँुदै आएको गोरुले जोत्न छोडेका छन् । उनले जोत्नका लागि गोरुको ठाउँमा (पावर टिलर) को प्रयोग गरेका छन् । रामुले कम श्रममा एकै पटक धेरै खेत जोत्न सकिने भए पछि गोरु ब्ोचेर पावर टेलर खरिद गरेको बताए । गोरु पाल्नका लागि घरका अरु सदस्यले घाँस काट्ने, खुवाउने र चराउने कार्यका लागि खट्नु पथ्र्यो । उनी अगाडि थप्छन्, “पावर टिलर खरिद गरेपछि गोरुलाई जस्तो स्याहार सुसार गर्नु परेको छैन, मानिसको काम आधा घटेको छ । गोरुलाई दाना पानी, घाँसपात गर्ने छुट्टै समय चाहिन्थ्यो त्यो पनि कम भएको छ । गोरुको स्याहार गर्ने मान्छेले खेतीमा समय दिन पाइएको छ । गोरुले एक विघा खेत जोत्न कम्तीमा चार दिन लाग्थ्यो । पावर टेलरको प्रयोग गर्न थाले पछि चार दिनको काम एक घण्टा मै पुरा हुन थालेको छ ।”
खेतबारी जोत्नदेखि तरकारी खेतीका लागि बारी तयार गर्ने, रोपाईका लागि खेत तयार गर्ने काम सजिलो भएको छ । कृषि यन्त्रको सहयोगले कृषि कार्य छिटो छरितो हुनुका साथै समयको समेत बचत भएको उनी बताउँछन् । कृषि उत्पादनमा समेत विगतको तुलनामा दोव्वरले बृद्धि भएको छ । पावर टिलरले जोतेको खेतमा बाली धेरै उब्जनी भएको छ । गोरुले जोतेको भन्दा राम्रोसंग माटो जोतिने भएकाले रोपाई गर्दा पनि एकदमै छिटो र सजिलो हुन्छ । आफ्नो एक विघा जमिन जोतेर सकियो भने अरुको खेत जोतेर आम्दानी पनि हुने गरेको छ । एक घण्टा खेत जोतेको नौ सय रुपैयाँ लिने गरेको उनी बताउँछन् ।
घोराही –६ निवासी चरण चौधरीले बिगत ३ वर्ष देखि पावर टेलरले खेत जोतिरहेका छन् । उनले जोत्ने गरेको पावर टिलर घोराही उपमहानगरको कृषि शाखाले अनुदानमा दिएको हो । “पावरटेलरले जोतेको माटो मसिनो र एकनासले जोतिने भएकाले रोप्ने रोपारालाई सजिलो हुन्छ, मेलो सर्छ”, उनले भने, “उत्पादन पनि धेरै हुन्छ, धान, मकै र गहुँ लगायतका बाली भित्र्याउँदा बिगतमा जनशक्ति परिचालन गरी बालि भित्र्याउनु पथ्र्यो ।” गोरुको सहायताले दाई गनुपर्ने हुन्थ्यो खेतबाट आँगनमा ल्याउन र खेतबाट आँगनमा ल्याएको बाली घरमा भित्र्याउनका लागि एक महिना कुर्नु पथ्र्यो । खेतमै पावर टिलर, ट्रयाक्टरमा ट्राली जोडेर अाँगनसम्म बाली ल्याउन सजिलो भएको छ । यन्त्रमा रिपर जडान गरेर धान गहुँ दाउन थ्रेसरको सहायताले छिटो काम हुन थालेको उनको भनाई छ ।
बिगतका समयमा कृषि कार्य गर्दा मजदुरको सहयोग लिंदा धेरै खर्च हुन्थ्यो, अहिले कम खर्चमा काम हुने चौधरी बताउँछन् । कम लागतमा कृषिको उत्पादन लिन सकिने भएको छ । समयको सदुपयोगको साथै खर्च पनि कम हुने भएको छ । अझ अव धान रोप्ने यन्त्र पनि सरकारले दिए त झनै सजिलो हुने उनको अपेक्षा छ ।
घोराही उपमहानगरपालिका कृषि शाखा प्रमुख चोपनारायण खानालले आधुनिक कृषियन्त्र तथा औजार किसानको मागको आधारमा प्रत्येक वर्ष वितरण गर्ने गरेको बताए । कृषियन्त्र र औजारको प्रयोगले किसानहरुलाई खेतीमा आकर्षण गरेको छ । निर्वाहमुखी खेती गरिरहेका किसान व्यावसायिक रुपले अघि बढेका छन् ।
सरकारले कृषिको उत्पादकत्व बढाई कृषि उत्पादनको लागत खर्च कटौती गर्नका लागि यन्त्रको मूल्य अनुसार ५० देखि ६० प्रतिशत अनुदानमा कृषियन्त्र उपलब्ध गराउने गरेको उनले बताए । साना सिँचाइका यन्त्र, पलाष्टिक टनेल, कृषि यन्त्र आदि पालिकाका १९ वटै वडाका किसानको मागको आधारमा पालैपालो सहयोग गर्दै आएको उनले बताए ।
किसानले कृषियन्त्रको प्रयोगलाई प्राथमिकतादिन थालेका छन् । साना किसानले पावरटीलर र धेरै खेती गर्ने किसानले ठूलो टेक्टर अनुदानमा प्रदेश सरकारले बिगतका वर्षमा उपलब्ध गराएको थियो । कृषिमा बढ्दो व्यवसायीकरणका कारण समेत आधुनिक कृषियन्त्रको प्रयोग हुन थालेको छ ।
